Czym są puste faktury?

Pusta faktura, choć zarówno nazwą, jak i wyglądem przypomina tradycyjną fakturę, w rzeczywistości nią nie jest. A może inaczej — jest, ale ze stanem faktycznym ma niewiele wspólnego. Wprowadzanie do obiegu pustej faktury jest zabiegiem celowym, mającym na celu “obejście” kwestii podatkowych. Puste faktury wystawiane są na usługi bądź dostawy towarów, które w rzeczywistości nigdy nie miały miejsca. Niezależnie od tego, czy puste faktury wystawiane są regularnie, czy był to jednorazowy wybryk, należy pamiętać, że każde takie zachowanie może nieść za sobą poważne skutki podatkowe i karne zarówno po stronie wystawcy, jak i nabywcy.

Puste faktury — rodzaje

Możemy wyróżnić trzy rodzaje pustych faktur:

1. Faktury, które dokumentują transakcje, które nie miały miejsca w rzeczywistości – nie doszło do dostawy towarów lub wykonania usługi przez wystawcę faktury;
2. Faktury, które dokumentują prawdziwe zdarzenia gospodarcze, lecz z udziałem innego podmiotu niż wystawca faktury, o czym wiedział i na co godził się odbiorca faktury;
3. Faktury, które dokumentują transakcje z nabywcą polegające na zatajeniu przez wystawcę danych podmiotu, który de facto dokonał dostawy towaru lub wykonał daną usługę.

Konsekwencje prawne wystawiania fikcyjnych faktur

Sankcje za wprowadzenie pustej faktury do obrotu zostały uregulowane zarówno w ustawie Kodeks karny skarbowy (dalej jako kks), jak i w ustawie Kodeks karny (dalej jako kk).

Zgodnie z art. 62 kks za wadliwe wystawienie faktury grozi kara grzywny do 180 stawek dziennych. Z kolei za wystawienie albo posługiwanie się fikcyjną fakturą sąd może orzec karę nawet do 720 stawek dziennych bądź roku pozbawienia wolności. Możliwe jest również nałożenie obu tych kar jednocześnie.

O wiele wyższe kary przewiduje natomiast Kodeks karny (dalej jako kk). Zgodnie z art. 270a kk kto, w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Natomiast zgodnie z art. 277a kk kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 270a § 1 albo art. 271a § 1 wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.

Czy można uniknąć konsekwencji prawnych?

Wystawienie pustej faktury nie zawsze musi oznaczać próbę oszustwa. Czasami wystawienie takiego dokumentu może być wynikiem pomyłki lub niedopatrzenia. Aby wybrnąć z sytuacji, należy wtedy:

• anulować fakturę – jest to możliwe jedynie w przypadku, gdy dokument ten nie trafił jeszcze do nabywcy;
• skorygować fakturę – w sytuacji, gdy nie ma już możliwości anulowania faktury, konieczne jest wystawienie faktury korygującej.