Nagroda jubileuszowa jako dodatkowy składnik wynagrodzenia za pracę

Pracownicy za wykonywaną przez siebie pracę otrzymują wynagrodzenie, w ramach którego można wyróżnić stałe składniki wynagrodzenia oraz elementy zmienne. Składnikiem podstawowym jest tak zwane wynagrodzenie zasadnicze i w niektórych przypadkach jest to jedyny składnik wynagrodzenia. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownik może otrzymywać dodatki, wynagrodzenie zmienne, które jest zależne od wyników pracy, pracy w szczególnych warunkach. Niekiedy mają one na celu zrekompensowanie dodatkowego wysiłku pracownika lub też są nagrodą za dobre wyniki pracy. Do takich elementów dodatkowych wynagrodzenia podstawowego mogą należeć:

– wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,

– wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,

– dodatek za staż pracy,

– dodatek za pracę w szczególnych warunkach,

– dodatek funkcyjny.

Pracodawcy nieraz decydują się na przyznawanie premii np. za osiągnięcie określonych rezultatów swojej pracy, np.: w regulaminie wynagradzania, ale pracodawca powinien konkretnie oraz precyzyjnie określić warunki, w jakich ona przysługuje, Często odzwierciedla ona efekty jakościowe, bądź tez ilościowe wykonywanej pracy. Pracodawca nie ma jednakże obowiązku do wypłacania premii, gdyż jest ona składnikiem zupełnie dobrowolnym. Jeśli jednak w regulaminie wynagradzania zostaną określone warunki i pracownik je spełni, a pracodawca nie wypłaci premii, pracownikowi przysługuje wówczas roszczenie o jej zapłatę.

Nagroda jubileuszowa jest przyznawana w związku z przepracowaniem odpowiedniego okresu czasu. W kodeksie pracy nie ma pojęcia nagrody jubileuszowej, bo nie przysługuje ona wszystkim pracownikom. Można ją znaleźć w ustawach szczególnych regulujących status prawny określonych grup pracowników, takich jak:

– pracownicy samorządowi,

– nauczyciele,

– górnicy,

– pracownicy bibliotek,

– pracownicy instytucji kultury,

– pracownicy samorządowi,

– pracownicy służby cywilnej,

– pracownicy służby zdrowia,

– pracownicy urzędów skarbowych.

Co do zasady nagroda jubileuszowa nie przysługuje pracownikom zatrudnionym w przedsiębiorstwach prywatnych i pracownicy takich firm nie mają możliwości prawnego dochodzenia roszczenia o nagrodę jubileuszową, bo nie przysługuje ona z mocy prawa.

Pracodawca może jednak przyznać taką nagrodę i nie ma ku temu żadnych przeszkód natury prawnej. Najlepiej, gdyby taka informacja została wyraźnie zapisana w umowie lub regulaminie wynagradzania, aby sytuacja pracownika była jasna i klarowna. Z drugiej jednak strony nie ma również przeszkód, aby pracodawca tak po prostu, bez zamieszczania odpowiedniego zapisu w umowie, wypłacił pracownikowi nagrodę jubileuszową. Jednakże tutaj nalży pamiętać o pewnej kwestii, a mianowicie iż taka wypłata nagrody jubileuszowej nie może przybrać dyskryminacyjnego charakteru. Innymi słowy, jeśli pracodawca decyduje się na taki krok, powinien wypłacać nagrodę jubileuszową każdemu pracownikowi, który osiągnął określony staż pracy. Pracodawca powinien również zaznaczyć, że jest to nagroda jubileuszowa, z jakiego powodu pracownik ją otrzymuje.

W jakiej wysokości przysługuje nagroda jubileuszowa?

Nie ma stałej jednej wysokości nagrody jubileuszowej, jako że nie wprowadzono jej w jednej ustawie, ale właśnie opisano ją w różnych ustawach i rozporządzeniach regulujących pragmatyki służbowe dla różnych grup pracowniczych. Dla każdej grupy może mieć ona inną wysokość. Na przykład dla pracowników samorządowych wartości te przedstawiają się następująco: po 25 latach – 100 %, po 30 – 100 %, 35- 200 %, po 40 – 300 %, po 45 – 400 %. Nie oznacza to jednak, że każda grupa zawodowa otrzymuje nagrodę jubileuszową w takiej samej wysokości i przy takim samym stażu pracy. Na przykład, jeśli chodzi o nauczycieli, to stawki tutaj są już inne.

Co zrobić, jeśli pracodawca nie zapłaci pracownikowi nagrody jubileuszowej?

Co do zasady pracodawca sam dokonuje wypłaty nagrody jubileuszowej, jako że jest to jego obowiązek zapisany wprost w ustawie. Aby otrzymać nagrodę jubileuszową, pracownik nie musi wykazywać żadnej aktywności ani składać też wniosków. Czasem jednak dochodzi do sytuacji, że pracodawca nie wypłaca należnej nagrody z różnych powodów – czy to przeoczenia  (każdemu może zdarzyć się błąd), świadomej odmowy lub braku wiedzy czy pewności co do tego, że upłynął już odpowiedni okres czasu i nagroda jubileuszowa przysługuje. Pracownik ma wówczas prawo podjąć kroki prawne, ale zanim to zrobi, warto najpierw spróbować dojść do porozumienia z pracodawcą, aby nie stawiać od razu sprawy na ostrzu noża.

Nagroda jubileuszowa powinna zostać wypłacona w dniu, gdy upłynął już odpowiedni staż pracy. W praktyce jednak często zajmuje to kilka dni, a najczęściej jest ona płacona razem z wypłatą. Dla pewności pracownik powinien poczekać do dnia wypłaty, aby mieć pewność, czy ową nagrodę otrzymał, czy też nie. Jeśli pracodawca celowo nie wypłacił pracownikowi należnej nagrody jubileuszowej, pracownik może najpierw wystosować wezwanie do zapłaty, choć nie jest to niezbędne. Pracownik powinien skierować pozew do sądu pracy, przy czym może to uczynić do sądu właściwego ze względu na miejsce, w którym wykonuje pracę. Do pozwu konieczne jest załączenie dokumentów, dzięki którym pracownik wykaże, z czego wynika jego roszczenie oraz jego wysokość. Może to być umowa o pracę, zaświadczenie o wynagrodzeniu, dokumenty potwierdzające staż pracy uprawniający do nagrody – jest to bardzo ważne. Wysokość nagrody zależy od stażu pracy, dlatego koniecznie trzeba wykazać staż pracy.

Nagroda jubileuszowa to dodatkowy składnik wynagrodzenia, który przysługuje określonym grupom zawodowym po osiągnięciu określonego przepisami prawa stażu pracy. Co do zasady nie należy się ona pracownikom u prywatnych pracodawców, chyba że pracodawca postanowi inaczej, gdyż może ją wypłacać, jeśli ma takie życzenie, ale nie jest to jego obowiązkiem.