Powrót do listy artykułów
Umowa zlecenia jako częsta forma współpracy

Każdy z nas codziennie, nie zdając sobie z tego sprawy, często bezwiednie, zawiera różnego rodzaju umowy. Najczęściej są to umowy sprzedaży podczas zwykłych zakupów, ale może to być też, np.: umowa o dzieło u kosmetyczki lub mechanika. Nie są one zawierane w sposób sformalizowany, ale dorozumiany, np.: przez wzięcie bułki w piekarni i zapłacenie ceny lub ustny przez umówienie się z mechanikiem, iż naprawi rozrząd, a my zapłacimy mu za to określoną kwotę. Istotą prowadzenia działalności jest również zawieranie wszelakiego rodzaju umówi  i transakcji. Często jest to również sprzedaż, dzieło, ale również umowa zlecenia.

Tak naprawdę zazwyczaj zostaje zawierana umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące umów zlecenia opisanej w art. 734 i następnych kodeksu cywilnego. Na podstawie umowy zlecenia przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jeśli z umowy lub z okoliczności wprost nie wynika, iż zlecenie jest nieodpłatne, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. W przypadku, gdy nie określono w umowie jego wysokości, przyjmującemu zlecenie należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Umowa zlecenia nie musi być wykonana osobiście przez przyjmującego zlecenie i jest to jeden z czynników, który odróżnia je od umów o pracę, z tym, że aby przyjmujący zlecenie mógł ją wykonać z pomocą innej osoby, powinno to być zawarte w umowie, wynikać ze zwyczaju lub też jest do tego zmuszony przez okoliczności. Ma on jednak obowiązek niezwłocznie zawiadomić o tym zlecającego. Zastępca ponosi wobec niego odpowiedzialność.

Każda ze stron ma swoje obowiązki, a do obowiązków zlecającego należy przede wszystkim zapłata wynagrodzenia, ale również i współpraca oraz udzielanie niezbędnych informacji przyjmującemu zlecenie. Zleceniobiorca powinien wykonać swoje obowiązki z należytą starannością, udzielić informacji o przebiegu sprawy, a na koniec złożyć sprawozdanie. Jeśli coś uzyskał dla zleceniodawcy, powinien mu to wydać. W przypadku, gdy zleceniobiorca poczynił wydatki na rzecz zleceniodawcy, ten powinien mu je zwrócić oraz zwolnić z poczynionych zobowiązań, jeśli zleceniobiorca je poczynił.

Zasadniczo wynagrodzenie należy się zleceniobiorcy dopiero po wykonaniu zlecenia, ale nie ma przeszkód, żeby strony postanowiły odmiennie w umowie, lub też postanowić o wypłaceniu zaliczki przed przystąpieniem do zlecenia, Jak przy większości umów, niezwykle istotna jest kwestia możliwości rozwiązania umowy. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, dający zlecenie ma możliwość wypowiedzenia umowy w każdym czasie, ale wówczas powinien zwrócić poczynione przez zleceniobiorcę wydatki, a także zapłacić część wynagrodzenia odpowiadającą wykonanej dotąd pracy. Zleceniodawca również może wypowiedzieć umowę. Jest również pewne istotne zastrzeżenie, a mianowicie jeśli umowa została wypowiedziana bez ważnego powodu, osoba zrywająca ją, naprawić drugiej stronie szkodę. Nie ma katalogu takich ważnych przyczyn, gdyż każda sytuacja jest inna i należy dokonywać indywidualnej oceny. Może do nich należeć np. brak współpracy ze strony zleceniodawcy, nie udzielanie informacji, brak wydania niezbędnych narzędzi czy materiałów, jeśli miał to uczynić oraz niewątpliwie brak zapłaty, jeśli miało ono nastąpić częściowo lub miała zostać wypłacona zaliczka. Z punktu widzenia zleceniodawcy takim ważnym powodem uzasadniającym wypowiedzenie może być niewywiązywanie się z obowiązków przez zleceniobiorcę lub niewłaściwe ich wykonywanie.

Nie ma przeszkód, żeby strony dokonywały modyfikacji co do stosunku umownego, aby dopasowywały go swoich potrzeb, zgodnie z zasadą swobody umów. Umowy zlecenia potrafią niekiedy wiązać strony na całe lata, dlatego ważne jest odpowiednie i staranne opracowanie wszystkich warunków, aby odpowiadały one ich potrzebom.

Co sprawia, że umowy zlecenia są tak powszechne i często spotykane?

Umowy zlecenia są bardzo popularne między innymi ze względu na ich elastyczność. Jeśli nie zawarto żadnej z typowych umów, typu sprzedaż, wymiana, leasing, czy dzieło, z dużym prawdopodobieństwem można uznać, że zawarto umowę o świadczenie usług, potocznie zwana umową zlecenia. Co ją wyróżnia od innych? Przede wszystkim to, że umowa zlecenia jest umową starannego działania, a nie rezultatu, jak np. dzieło. Czasem, gdy powstaje wątpliwość, które przepisy stosować, należy sobie odpowiedzieć na pytanie – czy rezultatem tej umowy, tego działania ma być jakiś konkretny, widoczny rezultat. Przy umowie zlecenia nie można pociągnąć kogoś do odpowiedzialności, gdy nie osiągnął on zamierzonego rezultatu, efektu, ale działał z należytą starannością. Typowym, klasycznym przykładem może być świadczenie usług prawniczych, gdyż prawnik nigdy nie może zagwarantować np.: wygrania sprawy, ale jest zobowiązany do działania z należytą starannością i podejmowania  w tym celu odpowiednich działań.

Jeśli prowadzi się działalność gospodarczą, istnieje spora szansa, że w tej czy innej formie zostanie zawarta jakaś umowa zlecenia, chociażby na prowadzenie usług księgowych lub też inna. Warto pomyśleć o tym, żeby dysponować jakimś dobrym wzorem, szablonem, który zabezpieczy nasze interesy na przyszłość.

fot. pixabay.com